Friday, August 13, 2010

राग आणि रेसिपी

परवा माझ्या बायकोला शास्त्रीय संगीत, राग, या गोष्टींची ओळख करून देताना एक सहज उदाहरण सुचलं. शास्त्रीय संगीताची तुलना एखाद्या पाकसंस्कृतीशी केली जाऊ शकते. ’राग’ म्हणजे एखाद्या मसाल्यासारखा असतो. त्याच्या आधारे तयार होणा-या बंदिशी, रचना, चीजा, गाणी या सगळ्या रेसिपी म्हणता येतील.

प्रत्येक रेसिपीत समाविष्ट होणारे जिन्नस जसे वेगळे आणि त्यामुळे रेसिपीला येणारी चव जशी निराळी, तसेच प्रत्येक रचनेत लागणारे सूर वेगळे आणि त्यांनी येणारी मजा वेगळी.


जशी पदार्थ बनवणा-याच्या हाताची चव वेगवेगळी असते आणि ती एखाद्या पदार्थाला एक स्वतंत्र ओळख मिळवून देते, तशीच शास्त्रीय संगीतातली एखादी रचना, प्रत्येक गायक आपल्या शैलीत गातो आणि तिला आपला ’युनीक टच’ देतो.

हे समजावताना शास्त्रीय संगीताची मलाच नव्याने ओळख झाली.